Tóm tắt: Nghiên cứu này được thực hiện nhằm cảm ứng tạo rễ tơ cây bồ đề Ficus religiosa L. đồng thời khảo sát ảnh hưởng của chiếu xạ gamma liều thấp lên đặc tính sinh trưởng và hàm lượng phenolic của rễ tơ F. religiosa L.
Các mẫu lá, cuống lá và đoạn thân in vitro của cây bồ đề được ngâm trong dịch vi khuẩn A. rhizogenes TR7, đồng nuôi cấy trên môi trường MS (bổ sung sucrose 3 %, agar 8 g / L, pH 5,8) trong tối, ở 25 °C. Rễ tơ xuất hiện sau 3 – 4 tuần được chuyển sang môi trường MS lỏng bổ sung sucrose 2 % là môi trường tốt nhất cho tăng sinh rễ tơ. Sau 4 tuần, các sợi rễ khỏe mạnh được xử lý chiếu xạ liều thấp bằng nguồn 60Co từ 0-40 Gray (Gy).
Kết quả nghiên cứu cho thấy trong ba loại vật liệu gây nhiễm với A. rhizogenes TR7 (lá, cuống lá và đoạn thân in vitro) thì mô lá là vật liệu thích hợp nhất có tần số cảm ứng đạt 66,67 ± 7,64 % với thời gian gây nhiễm 30 phút, đồng nuôi cấy 5 ngày. Sự hiện diện của gene rolB, rolC và vắng mặt của gene virD được kiểm tra bằng bằng phương pháp PCR đã khẳng định rễ tơ được chuyển gene thành công. Dưới ảnh hưởng của bức xạ gamma 60Co, tỉ lệ sống, khối lượng tươi và chỉ số tăng trưởng của rễ tơ giảm. Tuy nhiên khối lượng khô tại liều chiếu 30 Gy lại tăng (22,25 ± 1,38 %) hơn so với đối chứng (15,04 ± 0,71 %). Liều chiếu xạ 20 Gy cho hàm lượng phenolic cao nhất đạt 36,72 mg GAE/g DW, tăng 1,44 lần so với đối chứng.
Từ khóa: Bồ đề, Ficus religiosa L., Agrobacterium rhizogenes TR7, rễ tơ, bức xạ gamma
